گسیختگی جریانی (نشریه روانگرایی 525)
2-2-2- گسیختگی جریانی
گسيختگي جرياني فاجعه بارترين نوع گسيختگي زمين است كه در اثر روانگرايی به وجود ميآيد. طی گسیختگی جریانی وقوع روانگرايی در زير سطح زمين موجب از دست رفتن مقاومت خاك و حركت آن به سمت پايين شيب ميشود. اين نوع از گسيختگي معمولا توده های بزرگ خاك را ده ها متر جابجا ميكند. حتی گاهی در اثر اين پديده توده هاي خاك با سرعت زياد، دهها كيلومتر به سمت پايين شيب حركت ميكنند. جريان هاي ناشي از گسيختگی ممكن است از خاك كاملا روانگراشده و يا از بلوك های مصالح دستنخورده كه روي لايه ای از خاك روانگرا شده شناور هستند، تشكيل شده باشد. اين جريانها معمولا در ماسه ها يا سيلت های سست اشباع و بر روي شيبهاي بزرگتر از 3درجه به وجود می آيند. گسيختگی شيب بالادست سد پايينی San Fernando در زلزله ی سال 1971 یک مثال معروف از گسيختگي جرياني است.
گسیختگی جرياني در بيشتر موارد، سدهای باطله ساخته شده از سنگريزه های سست و اشباع ضايعات معدنی را تحت تاثيرقرارداده است. نمونه ای از خرابی را میتوان يک سد باطله كه در زلزله ی سال 1985شيلی (Central Chile) به وقوع پيوست،نشان ميدهد. همچنين مواردی از وقوع گسيختگی جريانی در اين سدهای باطله و ديگر سازههاي خاكی سست ساخت بشر، در طی ساخت آنها و بدون وقوع هیچ زلزله ای (روانگرايی ايستايی) گزارش شده است ( 1936 Casagrande).
بسياري از بزرگترين و خسارتبارترين گسيختگي هاي جرياني در مناطق ساحلي به وقوع پيوسته اند. به عنوان مثال گسيختگي جرياني روي داده در زلزله ی سال 1964 آلاسكا- بيشتر در زير سطح آب- بخش عمده اي از تجهيزات بندرگاه را به درون آب حمل كرده و سبب ايجاد امواج بزرگي شد كه اين امواج خسارات مالي و جاني ديگري را نيز در امتداد ساحل به وجود آوردند. گسيختگي هاي جريانی خاك هاي طبيعي روي خشكي، معمولا جريان واريزه ناميده ميشوند و اگرچه نسبت به گسيختگي هاي رخ داده در زير دريا كمتر اتفاق مي افتند، اما فاجعه بارتر هستند. نمونه هايي ازگسيختگي جرياني شديد در نهشته هاي رمبنده ی رس سيلت دار نيمه اشباع در زلزله هایی در چين و روسيه گزارش شده است. گسيختگي جرياني ناشي از زلزله ی سال 1920 در چين محدودهاي با طول و عرض 1/6 كيلومتر را در شهر Kansu تحت تاثير قرار داد. برخي گسيختگی های رخ داده در طی اين زلزله، چندين كيلومتر به سمت پايين شيب جريان پيدا كردند.
آخرین پروژه ها
مطالب بیشتر
