فشار همه جانبه (نشریه روانگرایی 525)

9-1-3- فشار همه جانبه

استعداد روانگرایی خاک ها بر مبنای تعریف پارامتر حالت، هم به تراکم نسبی و هم به تنش همه جانبه ی خاک به صورت همزمان وابسته است. محققان متعددی پیش از این نشان داده اند که کاهش در فشار همه جانبه به معنی کاهش در سختی خاک و در نتیجه ایجاد کرنش یا نشست بیشتر است. در مطالعات صورت گرفته مشخص شد که هر چقدر فشار همه جانبه بیشتر باشد، تعداد سیکل های بیشتری برای ایجاد روانگرایی مورد نیاز است. در یکی از این تحقیقات Peacock and Seed 1968 اثر فشار همه جانبه را روی روانگرایی ماسه ی سست Monterey مورد مطالعه قرار دادند. در شکل 3-3الف منحنی های تنش تناوبی مورد نیاز برای ایجاد روانگرایی اولیه در سه تراز مختلف فشار همه جانبه ارایه شده است. در حالی که شکل کلی منحنی ها یکسان است، موقعیت آن ها در صفحه توسط فشار همه جانبه ی موثر اولیه تعیین می شود. با افزایش فشار همه جانبه، این منحنی ها به تدریج به سمت بالای نمودار حرکت کرده و شیب آنها نیز افزایش می یابد. در شکل 3-3ب می توان مشاهده کرد که برای یک تعداد دور مشخص، تنش برشی تناوبی مورد نیاز برای ایجاد روانگرایی به صورت خطی با فشار همه جانبه افزایش می یابد.

لازم به ذکر است که عواملی نظیر افت در تراز آب زیرزمینی، اعمال فشار سربار موثر روی سطح زمین و همچنین افزایش عمق می تواند سبب افزایش تنش همه جانبه شود. از این رو مساله ی تعیین بیشینه عمقی که تحلیلهای روانگرایی باید تا آن عمق انجام شود، یکی از موضوعات قابل بحث در این زمینه است. تجربیات به دست آمده از مطالعات موردی نشان داده است که در بیشتر موارد عمق تحلیل 15متر برای ارزیابی پتانسیل روانگرایی کافی است؛ هرچند ممکن است شرایطی وجود داشته باشد که در آن این تراز به اندازه ی کافی عمیق نباشد. پیشنهاد می شود که پتانسیل روانگرایی دستکم تا عمق 15 متر در زیر سطح زمین موجود یا پایی نترین تراز تمام شده ی پیشنهادی هرکدام که پایینتر باشد مورد بررسی قرار گیرد. در جایی که سازه ها دارای فضاهای زیرزمینی یا پی های عمیق هستند نظیر پی های صندوقه ای یا شمع ها، عمق بررسی باید دست کم به اندازه ی بیشینه ی دو مقدار زیر ادامه یابد:

الف) 6 متر زیر پایینترین تراز پی پیشبینی شده (برای مثال کف پی صندوقه ای یا نوک شمع)؛

ب) 15 متر زیر سطح زمین موجود یا پایین ترین تراز تمام شده ی پیشنهادی چنانچه شاخصه ای ارزیابی روانگرایی نشان دهد که پتانسیل روانگرایی می تواند در عمق های بیشتر از عمق تعیین شده نیز وجود داشته باشد، باید عملیات شناسایی تا عمق برخورد به یک ضخامت قابل توجه از خاک غیر روانگرا (دست کم 3متر) ادامه پیدا کند.

آخرین پروژه ها

مطالب بیشتر