روش میکروپایل یا شمع کوتاه
بطور كلي در مواجهه با خاكهاي مسئله دار نظير خاكهاي سست با قابليت باربري كم ، نشستپذيري زياد ، روانگرا ، خاكهاي دستي و … دو راه پيش روي مهندسين ژئوتكنيك قرار دارد :
- الف: استفاده از المان هاي باربر در خاك
- ب: بهسازي و اصلاح خواص فيزيكي- مكانيكی توده خاک
هر يك از راه حلهاي فوق داراي روش ها و مشخصات مربوط به خود ميباشند كه طي ساليان متمادي توسعه فراواني يافتهاند. برخي از تكنيك هاي ابداعي نيز ماهيتي تركيبي از دو دسته فوق داشته و مزاياي هر دو دسته را تا حدودي بهمراه دارند. از آن دسته ميتوان به استفاده از ميكروپايل ها به مراه تزريق دوغاب سيمان اشاره نمود.ميكروپايل به شمعهاي با قطر کمتر از 300 میلیمتر اطلاق ميگردد كه غالباً با تسليح فولادي سبك و تزريق دوغاب سيمان همراه ميباشند. ميكروپايل علاوه برآنكه به عنوان يك المان باربر و مقاوم در برابر نشست عمل ميكند ، بدليل تزريق دوغاب سيمان ، سبب بهبود مشخصات مكانيكي (مقاومتي و رفتاري) خاك اطراف نيز ميگردد. در این روش میکرپایل ها مانند ریشه های درخت باعث تثبیت و تسلیح خاک می شود.میکروپایل ها بر اساس روش اجرای تزریق به 4 دسته ” تزریق ثقلی+ تزریق تحت فشار چند مرحله ای ” ، ” تزریق ثقلی+ تزریق تحت فشار یک مرحله ای ” ، ” تزریق تحت فشار ” ، ” تزریق ثقلی دوغاب ” و بر اساس فلسفه رفتاری به 2 دسته ” میکروپایل شبکه ای ” و ” میکروپایل باربر ” تقسیم می شوند.
مشخصه اصلی میکروپایل ، قطر کم حفاری آن است که اجازه ساخت آن را در هر زمینی ، با تجهیزات کوچکتر از تجهیزات مورد نیاز برای ساخت شمع های معمولی ، میسر می سازد. از دیگر مزایای میکروپایل ها می توان به موارد زیر اشاره نمود :
- 1. تامین سیستمی سازه ای با حداقل نشست
- 2. قابیلیت اجرا در زمین های محدود
- 3. سرعت اجرایی بالا
- 4. قابلیت انعطاف پذیری این روش در صورت هر گونه تغییرات سازه ای نظیر افزایش طبقات و …
- 5. ظرفیت باربری بالا بین 3 تا 500 تن
- 6. کاهش میزان صدا ، لرزه و ارتعاش ناشی از نصب
- 7. مناسب برای یک دامنه تغییرات گسترده از شرایط خاک
- 8. مناسب جهت استفاده در پی سازه ها در محیط های شهری
- 9.ارزان بودن و سهولت انجام آزمایشات مختلف بر روی میکروپایل شامل آزمایش بارگذاری کششی ، فشاری و جانبی
1 -هدف
در اغلب پروژه ها با توجه به نتایج مطالعات ژئوتكنيك انجام شده در ساختگاه و شناسايي لايههاي تحتالارضي، مشخصات ژئوتكنيكي ساختگاه پروژه تعيين مي گردد. سپس با انجام تحليلهاي روانگرايي در اعماق مختلف خاك محل، پتانسيل روانگرايي ساختگاه درصورت وقوع زلزله مورد ارزيابي قرار مي گيرد. با وقوع روانگرايي و زائل شدن مقاومت برشي خاك، نشستهاي بسيار بزرگي به پي سطحي ساختمان تحميل مي شود كه ميتواند منجر به آسيبديدگي جدي سازه و عناصر غيرسازهاي بنا و در نهايت موجب تخريب آن گردد. از طرف ديگر در برخي از پروژه ها در بحث فني، تأمين باربري ستونهاي روي پي و انتقال بار به لايههاي عميقتر مورد نظر بوده و عامل تعيين كننده براي انتخاب طرح، گذشته از بحث هاي اجرايي و اقتصادي مي باشد.
2- کاربردها
پس در حالت كلي میکروپایل در بعد فني در دو رويكرد جلوگيري از وقوع روانگرايي و تأمين باربري ستونهاي روي پي و انتقال بار به لايههاي عميقتر سودمند واقع مي شود و به عنوان يك گزينه مطلوب توسط مهندسان ژئوتكنيك پيشنهاد مي گردد . بطور كلي كاربرد ميكروپايل ها در مهندسي ژئوتكنيك مشتمل بر دو بخش ” استفاده در بستر پي سازهها ” و ” اصلاح و بهسازي خاك ” ميباشد .
الف : اصلاح و بهسازی خاک
- ۱. پايدارسازي شيب ها
- 2. ساخت ديوارههاي نگهبان
- ۳. مقابله با روانگرايي
- ۴. افزايش مقاومت توده خاك با اهدافخاص نظير تونل سازي و….
- ۵.حفاظت شيميايي بخشهاي مدفون سازهها
ب : پی سازه ها
سازه های موجود :
1. كنترل نشست پي 2. كنترل باربري پي 3. تعمير يا جايگزيني پي 4. كنترل شستگي پي 5. مقاوم سازي لرزهاي پی
سازه های جدید :
1. كاهش نشست 2. افزايش باربري فشاري 3. تامين باربري كششي 4. افزايش باربري جانبي
3 – روش اجرا
روش اجراي ميكروپايل شامل چهار مرحله حفاري ، لولهكوبي ، تزريق و تسليح ميباشد كه مراحل اجرای آن در زیر تشریح شده است .
3– 1- حفاري
حفاري توسط دستگاه حفاري به صورت خشك انجام مي شود. عمق حفاري در مرحله طراحي مشخص شده و تا عمق مورد نظر، حفاري بايد انجام شود. دستگاه هاي حفاري بايستي قادر به حفاري گمانه به قطر تا 100 ميلي متر باشند. عمليات حفاري به روشهاي مختلف نظير حفاري دوراني (Rotary) و يا دوراني- ضربهاي (D.T.H) صورت ميپذيرد.حفاری طبق نقشه های اجرایی می تواند بصورت قائم یا مایل صورت بپذیرد.
3-2- لولهكوبي
پس از حفاري، لوله هاي میکروپایل در محل هاي مشخص شده و توسط دستگاههاي لوله كوب كوبيده مي شود. لوله قطعه اول به صورت سرنيزه بوده و قطعات بعدي به ترتيب توسط بوشن و جوش كاملا بهم متصل می شوند. عمليات کوبش تا زمانی که امکان کوبيدن لوله ها ميسر باشد ادامه میيابد و اگر در ازای 30 ضربه متوالی لولهكوب ، لوله بيشتر از 10سانتيمتر فرو نرود، عمليات کوبش لوله میکروپایل متوقف می گردد. در اين حالت تا تحقق عمق طراحي حفاري انجام شده و سپس لوله هاي مربوط به ريزشمع در درون گمانه نصب مي گردد.لوله هاي میکروپایل به قطر خارجي 76 ميليمتر و قطر داخلي 68 ميليمتر در قطعات دو متري ميباشند. اين لولهها به وسيله بوشن و جوش به يكديگر متصل ميشوند. هر میکروپایل داراي 80 سوراخ به قطر 8 ميليمتر ، در هر مترطول مي باشد . محيط داخلي لوله ها بايستي برقوزده باشد تا در تزريق دوغاب اثرات منفي نداشته باشد .
3-3- تزریق
دستگاههای تزريق از سه بخش ميكسر اوليه، ميكسر ثانويه و پمپ تزريق تشكيل ميگردد . اختلاط در میکسر اولیه از نوع سیستم چرخش سریع آب (circulation) می باشد و میکسر ثانویه از نوع پره ای می باشد . ساخت دوغاب تزريق در میکسر اولیه صورت می گیرد بدین صورت که ابتدا آب به ميزان مورد نظر در میکسر ريخته شده و سپس متناسب با نسبت آب به سيمان مورد نياز، سيمان به آن افزوده مي شود . زمان حداقل هم زدن دوغاب سيمان، 30 ثانيه مي باشد. نسبت آب به سيمان مورد استفاده با توجه به شرايط زمين بين 5/0 تا 5/1مطلوب مي باشد. پس از آماده شدن دوغاب ، جهت نگهداري ، دوغاب در داخل میکسر ثانويه ريخته شده و سپس بوسيله پمپ هاي تزريق مخصوص تزريق مي گردد . جهت تزریق دوغاب در لوله های میکروپایل از شیلنگ های مخصوصی به نام پکر استفاده می شود که هنگام تزریق ، پکر به جداره لوله می چسبد و مانع از خروج دوغاب می شود .بطور مثال مرحله اول بستن پكر براي میکرو پایل 8-10 متري در عمق 6 متري گمانه بوده و پس از اتمام عمليات تزريق عمق 6 متري، پكر در عمق 4 متري بسته ميشود و پس از اتمام تزريق در اين مرحله ، پكر در عمق 2 متري بسته ميشود و نهايتاً پس از تزريق در اين مرحله ، پكر سرچاهي بسته ميشود و عمليات تزريق به اتمام ميرسد. در صورتيكه نشتي دوغاب از سطح يا میکروپایل هاي جانبي مشاهده شود ، عمليات تزريق متوقف مي گردد.
3-3-1.مشخصات تزریق :
1- فشار تزريق :
فشار تزريق در مراحل مختلف تزريق، در اعماق مختلف، تحت تاثير جنس زمين و شرايط ژئوتكنيكي مي تواند متغير باشد. حداكثر فشار تزريق به 10 اتمسفر محدود مي گردد.
2- مقدار سيمان مصرفي :
باتوجه به شرايط ژئوتكنيكي و ميزان باربري طراحي ريزشمع ها، مقدار سيمان برآوردي معادل هر مترطول میکروپایل تا 100 كيلوگرم مي تواند باشد. البته باتوجه به اين امر كه بايد تزريق تا فشار 10 اتمسفر ادامه يابد، لذا ممكن است مقدار سيمان از برآورد اوليه بيشتر گردد.
3- نسبت آب به سيمان :
نسبـت آب به سيمان در دوغــاب تـزريـق مـورد استفـــاده، بيـن 5/0 تا 5/1 در شرايط عادي و نسبت آب به سيمان دوغاب در شرايط ديگر از 67/0 تا 1 مي تواند متغير باشد. قابل ذكر است كه نسبت دوغاب در هر بخش به پيشنهاد پيمانكار و تاييد دستگاه نظارت تعيين مي گردد.
4- نوع سيمان مصرفي :
نوع سيمان مصرفي در ملات تزريق سيمان از نوع سيمان پرتلند تيپ دو و يا سيمان تيپ پنج با توجه به شرايط شيميايي محل مورد نظر تعيين مي گردد.
5- آب مصرفی :
آبي كه در تهيه دوغاب تزريق بكارميرود، بايد تميز و صاف بوده و داراي كليه شرايط لازم براي آب مصرفي در ساخت بتن باشد. آب مصرفي بايستي عاري از هر نوع مادهاي از قبيل اسيدها، قلياها، مواد قندي، نمكها و مواد آلي كه منجربه ايجاد صدمه به بتن مي شود، باشد. آب مورد استفاده در ساخت دوغاب تزريق بايد داراي ذرات جامد معلق كمتر از 2/0 درصد، مواد محلول كمتر از 5/3 درصد، درصد كلر كمتر از 1 درصد، درصد سولفات كمتر از 3/0 و درصد قليايي كمتر از 06/0 باشد. در حالت كلي آب قابل شرب جهت ساخت دوغاب مناسب ميباشد.
3-4- تسليح و نصب فلنج
در صورت اجرای میکروپایل به منظور باربری، جاگذاری آرماتور تسليح در داخل لوله ميكروپايل و نصب فلنج ضروری ميباشد. بديهي است كه آرماتور تسليح ميبايست قبل از گيرش سيمان، در داخل گمانه نصب شود. فلنج كه به منظور ايجاد اتصال كامل بين ميكروپايل و بتن فونداسيون و همچنين جلوگيري از برش پانچ سر ميكروپايل در داخل بتن پي بكار ميرود، ميبايست در آخرين مرحله به آرماتور تسليح ميكروپايل جوش شود .
4 – آزمايشات بارگذاری
به طور كلي با توجه به كاركرد در نظر گرفته شده براي میکروپایل و براي اطمينان از فرض هاي طراحي صورت گرفته ، آزمايشهاي مختلفي مي توان انجام داد. اين آزمايشها عبارتند از :
4- 1- آزمايش بارگذاری فشاری
میکروپایل هایی كه حداقل 28 روز از زمان تزريق آنها گذشته باشد، به صورت فشاري با استفاده از جك بارگذاري، بارگذاري مي گردند. اين آزمايش با استفاده از تير بارگذاري صورت ميگيرد. با توجه به مشخصات فني و نقشههاي اجرايي میکروپایل ها بارگذاري در دو مورد از آزمايش ها، تا رسيدن به بار طراحي و در يك مورد تا رسيدن به بـار نهايي صورت ميگيرد. روش اجراي كليه آزمايش هاي اشاره شده، مطابق استاندارد ASTM-D1143 خواهدبود. در اين آزمايش ها بايد پس از انجام بارگذاري، منحني بارگذاري و نشست ترسيم گردد. در حين انجام آزمايش نيز میکروپایل تا رسيدن به بار آزمايشي بايد بطور كامل قابليت تحمل بارهاي اعمال شده را داشته باشد و نشاني از گسيختگي يا تغيير مكان بيشتر از حد استاندارد از خود نشان ندهد.در اين آزمايش، بارگذاري به روش پله اي تا رسيدن به بار آزمايشي و باربرداري تا بار صفر بوسيله جك بارگذاري انجام مي گيرد. بارگذاري در پله هاي 3 تني انجام مي پذيرد و در هر مرحله بار به مدت 5 دقيقه بر روي میکروپایل قرار مي گيرد. قرائت نشست هاي حاصل از هر پله بارگذاري در سه مرحله صورت مي پذيرد.پس از انجام عمليات بارگذاري، نوبت به انجام عمليات باربرداري مي رسد. باربرداري نيز مانند بارگذاري به روش پله اي و در پله هاي 3 تني صورت مي گيرد. در هر مرحله از باربرداري نيز تغيير مكان ها بوسيله گيج هاي اندازه گيري تغييرمكان در سه نقطه مونيتور مي شوند .
4- 2- آزمايش بارگذاری کششی
اين آزمايش يا به صورت مستقل و يا بوسيله میکروپایل هاي بكار رفته به عنوان عكس العمل تير تكيه گاهي در آزمايش فشاري انجام شود. نتيجه اين آزمايش بررسي رفتار مقاومتي و تغييرشكل پذيري كششي ريزشمع مي باشد.
4- 3- آزمايش بارگذاری جانبی
اين آزمايش جهت ارزيابي رفتار جانبي میکروپایل ها انجام مي گردد. در اين آزمايش معمولا از 2 ريزشمع كنار هم استفاده مي شود.
5 – مباني محاسباتي ميكروپايل
در شرايطي كه میکروپایل ها با هدف تحكيم و بهسازي بستر پي سازهها مورد استفاده قرار ميگيرند، محاسبات فني میکروپایل ها مشابه با محاسبات فني شمعهاي متداول است.
5- 1- کنترل باربری
به طور كلي باربري در 3 بخش زير مورد ارزيابي قرار مي گيرد:
الف: كنترل باربري سازه اي میکروپایل :
در طرح سازهاي، ظرفيت باربري المانهاي میکروپایل مشتمل بر جدار فولادي، آرماتور تسليح و دوغاب سيمان محاسبه ميشود كه اين ظرفيت بايد با ضريب اطمينان مناسبي، بالاتر از بار وارده به میکروپایل باشد.
ب: كنترل باربري ژئوتكنيكي میکروپایل :
در طرح ژئوتكنيكي، مقاومت اصطكاكي جداره ريزشمع با خاك اطراف محاسبه ميگردد كه بايد اين مقاومت اصطكاكي با ضريب اطمينان مناسبي، بالاتر از بار وارده باشد تا امكان جدايي میکروپایل از خاك قبل از وقوع تسليم عوامل مسلح كننده ميسر نگردد.
ج: كنترل برش سوراخ كننده :
باتوجه به اين امر كه میکروپایل ها داراي بار متمركز زياد و قطر كوچـــك بوده و برش سوراخ كننده با توجـه به سربارهاي وارده محتمل ميباشد ، كنترل مقــاومت در برابر برش سوراخ كننده كه منتهي به ارائه طرح فلنج مناسب ميگردد ، انجام ميشود.
5- 2- کنترل نشست
بهترين معيار براي تخمين نشست میکروپایل استفاده از نتايج آزمايش بارگذاري مي باشد . در صورت نبود اطلاعات كافي مي توان از تئوري هاي الاستيك يا تحكيم نظير شمع هاي معمولي استفاده نمود. بررسي میکروپایل با نرم افزارهايي مثل safe انجام مي شود. در اين نرم افزارها میکروپایل ها به صورت يك فنر با سختي معادل جايگزين مي گردد و سپس در نرم افزار مناسب مورد آناليز قرار مي گيرد.در حال حاضر ، دستورالعمل ارائه شده توسط (U.S.FHWA) بعنوان مرجع قابل قبول و مورد استفاده طراحـان و پيمانكاران اجراي ميكروپايل ميباشد.
6 – مقايسه با ساير روشهاي بهسازي خاك
با توجه به وضعيت لايهبندي خاك تحتالارضي ، ميزان بار وارده در زير پي و تعداد طبقات ساختمان در پروژه حاضر، مناسبترين روشها جهت حل مشكل ظرفيت باربري و نشست و كاهش پتانسيل روانگرايي، استفاده از پي عميق نظير شمع يا میکروپایل و يا استفاده از روشهاي تراكمي نظير تراكم ديناميكي يا تراكم ارتعاشي- جايـگزيني ميباشد. ميكروپايل در مقايسه با ساير روشهاي بهسازي خاك داراي ويژگيهاي بارزي ميباشد كه در ذيل به صورت فهرستوار به آنها اشاره ميگردد.
الف: بعد اقتصادي :
باتوجه به اين امر كه اجراي ميكروپايل مبتني بر استفاده از حجم كم مصالح مشتمل بر فولاد و سيمان، هزينههاي پائين تجهيز كارگاه و نيز حجم بالاي كار نيروي انساني در زمان كوتاه ميباشد، روش ميكروپايل در مقايسه با ساير روشهاي بهسازي نظير اجراي شمع بتني و فولادي، تثبيت با سيمان، اجراي ستون هاي شني، تراكم ديناميكي و غيره كه مبتني بر استفاده از حجم زياد مصالح و يا بكارگيري ماشينآلات سنگين و گرانقيمت ميباشند، اقتصاديتر است.
ب: بعد اجرايی :
ماشينآلات اجــراي ميكروپايل در مقايسه با ماشينآلات اجـــرايي ساير روشها داراي ابعاد و حــجم كمتري ميباشد ، لذا علاوه برآنكه داراي قابليت حمل و جابجايي آسان در كارگاه ميباشد، امكان اجراي عمليات در چند جبهه كاري مختلف بدون تداخل كاري را فراهم مينمايد.با توجه به ابعاد كوچك بدنه ميكروپايل، قطر ناچيز حفاري و همچنين كوبش ميكروپايل با انرژي كم، ميزان لرزش و ساير اثرات جانبي بر روي سازههاي مجاور در مقايسه با ساير روش ها نظير اجراي شمع، به حداقل ممكن كاهش مييابد.يكي از برترين ويژگيهاي ميكــروپايل قابليت اجراي بسيار ساده در شرايط وجود آب زيرزميني است. در مناطقي كه سطح آب زيرزميني بالا بوده و حفاري هاي قطر بزرگ جهت اجراي شمعهاي بتني نيازمند پايدارســازي ديواره چاهك ها و تخليه آب زيرزميني و … ميباشد، اجراي ميكروپايل از سطح زمين و تزريق دوغــاب سيمان از داخل آن ، با سرعت فراوان انجام پذيرفته و بعلت چگالي و ويسكــوزيته بيشتر دوغاب سيـمان ، آب حفرهاي در اثر فشار دوغاب سيمان تخليه و با دوغاب سيمان جايگزين ميگردد.
ج: بعد فني :
ميكروپايل از يكسو با دارا بودن عناصر تسليح شامل جدار ضخيم فولادي و آرماتور تسليح، قابليت انتقال و پخش بار به لايههاي مقاوم زيرين و نيز كنترل نشست به دليل سختي بالاي فولاد و تسليح عمقي خاك را دارد و از سوي ديگر بدليل تزريق دوغاب سيمان، مشخصات مكانيكي خاك، نظير سختي، تراكم پذيري، ظرفيت باربري، ضريب اصطكاك و چسبندگي و غيره را بهبود ميبخشد. لذا ميكروپايل در مقايسه با ساير روشها مانند حفاري و تزريق، تثبيت خاك با سيمان و يا آهك، تراكم ديناميكي، استفاده از زمين مصنوعها (ژئوسنتتيك) كه صرفاً خصوصيات مكانيكي خاك را تغيير ميدهند و يا استفاده از شمع كه صرفاً به عنوان عنصر باربر عمل ميكند، بدليل عملكرد مركب (استفاده از عناصر باربر و اصلاح خاك) داراي برتري ميباشد. لازم به ذكر است، بعلت تزريق دوغاب سيمان و افزايش چشمگير چسبندگي جدار ميكروپايل به توده خاك و بهبود مشخصات رفتاري خاك، استفاده از ميكروپايل با قطر كم و با عمق نفوذ كمتر نسبت به شمعهاي بتني يا فولادي قطور و عميق، قابليت تامين باربري لازم و كنترل نشست پي را خواهد داشت. همچنين بايستي توجه نمود كه عمليات كوبش ميكروپايل ها باعث انتقال انرژي جنبشي و ارتعاشي به توده خاك گرديده و منجر به تحكيم و تراكم توده خاكي اطراف ميكروپايل خواهد شد. اين امر به خصوص در خاكهاي دانهاي مشهودتر ميباشد. همچنين در شرايطي كه به علت وجود لايههاي متراكم زيرسطحي (نظير آنچه در پروژه حاضر وجود دارد)، كوبش شمعهاي قطور مشكل يا غير ممكن ميباشد، كوبش ميكروپايل با قطر كوچك ميتواند بهترين راه حل باشد.
د: تضمين كيفيت عملكرد :
انجام تست بارگذاري ميكروپايل با روشهاي ساده و ارزان يكي از مزاياي بسيار بزرگ اين روش در مقايسه با روشهاي ديگر نظير اجراي شمعهاي قطور بتني يا فولادي يا ستونهاي شني ميباشد. با توجه به باربري كمتر ميكروپايل ها نسبت به شمعهاي قطور و عميق، انجام تست بارگذاري با استفاده از جكهاي سبك، با تامين نيروي عكس العمل تكيهگاهي كافي، با دقت بالا و به سادگي امكانپذير خواهد بود. با استفاده از نتايج تست بارگذاري میکروپایل، امكان بررسي رفتار، ميزان باربري، نشستهاي الاستيك و تغيير شكل هاي پسماند در حين بارگذاري وجود خواهد داشت. بدين ترتيب امكان ارزيـابي صحت و سقم فرضيات طراحي فراهم گرديده و امكان تعديل و تغيير طرح، تعداد و چيدمان ميكروپايل ها با توجه به مشاهده رفتار واقعي و ميزان باربري نهايي آنها در محل وجود خواهد داشت.
7 – ماشین آلات و تجهیزات
7- 1- ماشین حفاری
دستگاه های حفاری میکروپایل به دو روش حفاری دورانی (Rotary) یا حفاری دورانی – ضربه ای (D.T.H) کار می کنند. اکثر شرکت های فعال این حوزه از روش حفاری دورانی – ضربه ای به دلیل سرعت بالا و کارایی مناسب نسب به سایر روش های حفاری بهره می گیرند.
7- 2- لوله کوب
لوله کوب های مورده استفاده در اجرای میکروپایل که به منظور هدایت و استقرار لوله ها در داخل زمین مورد استفاده قرار می گیرند ، در مقایسه با شمع کوب های متداول بسیار کوچکتر و به سهولت قابل حمل می باشند.
7- 3- لوله مشبک
لوله هاي میکروپایل ، مشبک و از نوع مانسمان بدون درز می باشند . قطر خارجي این لوله ها 76 ميليمتر و قطر داخلي آنها 68 ميليمتر و در قطعات دو متري ميباشند. اين لولهها به وسيله بوشن و جوش به يكديگر متصل ميشوند. هر لوله داراي 80 سوراخ به قطر 8 ميليمتر در هر مترطول مي باشد. محيط داخلي لوله ها بايستي برقوزده باشد تا در تزريق دوغاب اثرات منفي نداشته باشد.
مطالب بیشتر
سایر خدمات
.