آزمایش نفوذ استاندارد برای تعیین پتانسیل روانگرایی

«آزمایش نفوذ استاندارد» (Standard Penetration Test) یا «SPT»، مطمئن‌ترین روش برای محاسبه استعداد روانگرایی خاک به صورت برجا است. SPT، یکی از روش‌های آزمایش دینامیک خاک با کرنش بالا به شمار می‌رود. در این روش، لوله‌ی ضخیم با ابعاد مشخص، در یک گمانه قرار می‌گیرد و توسط ضربه‌های چکشی با وزن معلوم، به درون زمین رانده می‌شود. با نفوذ لوله به اندازه ۱۵ سانتی‌متر، تعداد ضربه‌های چکش را می‌شمارند و ثبت می‌کنند. این فرآیند را برای نفوذ ۳۰ سانتی‌متری و ۴۵ سانتی‌متری نیز انجام می‌دهند. تعداد ضربه‌ها در باز‌های ۱۵ سانتی‌متری، به عنوان معیاری برای ارزیابی چگالی خاک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در سال ۱۹۶۷ میلادی (۱۳۴۶ شمسی)، «هری سید» (Harry Seed) و «تی. لزلی یود» (T. Leslie Youd)، یک روش نیمه تجربی ساده شده برای تعیین پتانسیل روانگرایی در ماسه‌های سست بر اساس آزمایش نفوذ استاندارد ارائه دادند. این روش، بر مبنای مشاهده و ثبت داده‌های مربوط به محل‌های رخداد روانگرایی و ارزیابی نتایج آزمایش SPT به همراه تنش‌های برشی القایی در هنگام رخداد زلزله است. در انتهای ارزیابی‌ها، یک ضریب ایمنی برای خاک به دست می‌آید. اگر این ضریب، کوچکتر از ۱ باشد، خاک به عنوان یک محیط مستعد روانگرایی در نظر گرفته می‌شود.

استفاده مستقیم از داده‌های آزمایش نفوذ مستقیم برای پیش‌بینی پتانسیل روانگرایی، نتایج قابل قبولی را به همراه ندارد. از این‌رو، به منظور تعیین دقیق‌تر پتانسیل روانگرایی، داده‌های نرمال (با توجه به فشار سرباره، روش نمونه‌گیری و دیگر پارامترها) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برای مطالعه هر بخش، می توانید از طریق لینک های زیر وارد شوید: